Τι τρέχει με την Ακρόπολη; - Το χρονικό των παρεμβάσεων

 

  

Kάναμε ένα χρονικό των αποφάσεων, χειρισμών, αλλαγών διατύπωσης, επιστημονικών διαφωνιών, σοσιαλμηντιακών ξεσηκωμών, αβλεψιών και αμφιλεγόμενων επικοινωνιακών χειρισμών, στο φόντο του πιο εμβληματικού μνημείου της χώρας, στους 21 μήνες διακυβέρνησης της ΝΔ.

Οργή, ενστάσεις ή και τσουχτερό χιούμορ. Ή θαυμασμός, τελετές και βαρύγδουπες δηλώσεις από την πολιτική ηγεσία . Από τον Πανεπιστημιακό χώρο μέχρι τα social media, από την επιστημονική κοινότητα μέχρι αυτήν των «χρηστών» του Facebook, οι παρεμβάσεις στον Ιερό Βράχο και η διαχείριση ανόμοιων, είναι αλήθεια, περιστατικών μεταξύ τους από την Υπουργό Πολιτισμού, τα οποία, πάντως, όλα αφορούσαν στην Ακρόπολη, έχουν σε κάτι λιγότερο από δύο χρόνια προκαλέσει έναν ενδο-επιστημονικό εμφύλιο και τουλάχιστον τρείς φορές διάχυτη θυμηδία. ¨Όσο το θερμόμετρο ανεβαίνει, θελήσαμε να κάνουμε ένα χρονολόγιο των περιστατικών, των αποφάσεων, των παρεμβάσεων και των αντιδράσεων, από τον Ιανουάριο του 2019 που τέθηκε επιτακτικά το θέμα αντικατάστασης του αναβατορίου στο μνημείο, μέχρι σήμερα..

Μια μικρή (αναγκαία) προϊστορία

Ιανουάριος 2019:

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων της Πόλης των Αθηνών επισημαίνει το ζήτημα της αντικατάστασης του αναβατορίου πλαγιάς στην Ακρόπολη. Ο υπάρχων είχε τοποθετηθεί το 2004, ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων, είχε «προσωρινό εργοταξιακό» χαρακτήρα και, όπως γνώριζε και η σημερινή Υπουργός Πολιτισμού, με την ιδιότητα τότε της Γ.Γ. , μεταξύ των όρων της έγκρισής του ήταν, εξαρχής, ότι «σε σύντομο χρονικό διάστημα θα έπρεπε να εκπονηθεί διεθνής διαγωνισμός που θα υποδείκνυε μόνιμη λύση». Παρόλα αυτά μέχρι και το 2019 το αναβατόριο είχε παραμείνει μονιμότερος του προσωρινού, αλλά πλέον «λόγω των προβλημάτων λειτουργίας που παρουσιάζει συχνά η εγκατάσταση» η ΕΦΑ Πόλης των Αθηνών έθεσε το ζήτημα στις άμεσες προτεραιότητές της και τη διενέργεια σχετικής μελέτης στο επιχειρησιακό πρόγραμμά της για το 2019, λαμβάνοντας άμεσα την έγκριση της τότε πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟ (Υπουργός Πολιτισμού ήταν η Μυρσίνη Ζορμπά και Υφυπουργός ο Κώστας Στρατής)

Νοέμβριος 2019:

Ήδη η ΕΦΑ Πόλης Αθηνών, έχει αναλάβει την αποτύπωση της περιοχής εγκατάστασης του νέου ανελκυστήρα ΑμεΑ και έχει εκπονήσει σχετικά σχέδια.

Έχει επίσης ξεκινήσει έρευνα αγοράς σε εταιρείες της Ελλάδας και του Εξωτερικού, που εξειδικεύονται στην κατασκευή τέτοιου τύπου ανελκυστήρων.

Με την σειρά της και η Διεύθυνση Αναστηλώσεως Αρχαίων Μνημείων εγκρίνει την εγκατάσταση νέου ανελκυστήρα ΑμεΑ στην Ακρόπολη. Στο σχετικό επίσημο έγγραφο αναφέρονται μεταξύ πολλών άλλων οι γενικές κατευθύνσεις για τον νέο ανελκυστήρα: «Να μην είναι εργοταξιακού χαρακτήρα. Να έχει τις κατάλληλες διαστάσεις και προδιαγραφές για την εξυπηρέτηση ΑμεΑ Να εξυπηρετεί τη μεταφορά ασθενοφόρου φορείου. Και τέλος, η μορφή του να πληροί το κριτήριο της ελάχιστης παρεμβατικότητας στο βράχο στην Ακρόπολη».

Ιούνιος 2019:

Ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του 2ου Δημοτικού Σχολείου της Νέας Ραιδεστού καταγγέλλει την θλιβερή εμπειρία που είχαν μαθητές και συνοδοί τους στις 30 Μαρτίου κατά την επίσκεψη που έκαναν στην Ακρόπολη, στο πλαίσιο εκπαιδευτικής εκδρομής: Μεταξύ των μαθητών ήταν και ο 12χρονος Ερμής Λεμπερίδης που κινείται με αναπηρικό αμαξίδιο, αλλά καθώς το αναβατόριο ήταν χαλασμένο, ο πατέρας του μαζί με άλλους γονείς αναγκάστηκαν να τον σηκώσουν στα χέρια, μεταφέροντας με τον ίδιο τρόπο και το αμαξίδιό του. Μετά την καταγγελία του Συλλόγου, η είδηση λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις. Στην απάντηση που δημοσιοποιεί το Υπουργείο Πολιτισμού παραδέχεται πως το αναβατόριο ήταν χαλασμένο, επιρρίπτει ευθύνες στην αρμόδια υπηρεσία που «δεν αξιολόγησε, ως όφειλε, τη σοβαρότητα του προβλήματος και δεν ενημέρωσε σχετικώς την πολιτική ηγεσία του υπουργείου» και βεβαιώνει πώς προχωρά σε κινήσεις με στόχο την επίλυση του προβλήματος.

Μετά τις εκλογές

Ιούλιος 2019:

Ακριβώς 21 ημέρες μετά τις εθνικές εκλογές και 20 μετά την ανάληψη της ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού η Λίνα Μενδώνη συγκαλεί σύσκεψη «για την κατάσταση που επικρατεί στον αρχαιολογικό και περιβάλλοντα χώρο της Ακρόπολης της Αθήνας». Σχετικά με το ζήτημα της αντικατάστασης του αναβατορίου, η υπουργός ζητά άμεσα από τις αρμόδιες υπηρεσίες να καταλήξουν στις απαιτούμενες προδιαγραφές (στις οποίες είχαν καταλήξει από τον περασμένο Νοέμβριο). Τότε τίθεται όμως για πρώτη φορά και το θέμα της ιδιωτικής χορηγίας («Όπως είπε η κ. Μενδώνη, καταβάλλεται προσπάθεια το κόστος της αντικατάστασης να καλυφθεί με ιδιωτική χορηγία, ώστε να συντμηθούν οι χρόνοι, ενώ όλες οι εργασίες επιβάλλεται να ολοκληρωθούν εγκαίρως», αναφέρει το ΑΠΕ). «Το νέο αναβατόριο θα είναι έτοιμο να εξυπηρετήσει το κοινό τον Απρίλιο του 2020», διαβεβαιώνει η Υπουργός, επισημαίνοντας : «Δεν μπορεί να εκτίθεται η χώρα»,

Τις επόμενες μέρες ακολουθεί σειρά ανακοινώσεων από το γραφείο Τύπου του ΥΠΠΟ για τις αλλεπάλληλες βλάβες του αναβατορίου και της πλατφόρμας. Το αναβατόριο είναι σαφώς δυσλειτουργικό και χαλάει κάθε τόσο αλλά από το Πολιτιστικό ρεπορτάζ επισημαίνεται (ή προκαλεί και κάποια θυμηδία) το μπαράζ ανακοινώσεων.

Οκτώβριος 2019:

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης υποδέχεται στο Μέγαρο Μαξίμου τον Πρόεδρο του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνη Παπαδημητρίου με σκοπό να συζητήσουν «τη στήριξη των προσπαθειών για την αναβάθμιση των υποδομών στο λόφο της Ακρόπολης». Στη συνάντηση παρευρίσκονται επίσης η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και η Διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Αφροδίτη Παναγιωτάκου.

Σ αυτήν ακριβώς την συνάντηση «ο κ. Παπαδημητρίου ενημέρωσε τον Πρωθυπουργό για την απόφαση του Ιδρύματος να χρηματοδοτήσει την εγκατάσταση σύγχρονου ανελκυστήρα πλαγιάς (αντί του αναβατορίου), καθώς και την ανανέωση - αναβάθμιση του νυχτερινού φωτισμού στον αρχαιολογικό χώρο».

Φεβρουάριος 2020:

Υπογράφεται μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου (που εκπροσωπείται από τον Υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, τον υφυπουργό Απόστολο Βεσυρόπουλο και την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη), του Ιδρύματος Ωνάση και της εταιρείας «Αριόνα Ελλάς Α.Ε. Καλλιτεχνικών και Πολιτιστικών Εκδηλώσεων Τεχνική Οικοδομική» σύμβαση δωρεάς ύψους 1.700.000 ευρώ για α) την κατασκευή και λειτουργία ενός Ανελκυστήρα Πλαγιάς για την άνοδο των ατόμων με κινητικές δυσκολίες στην Ακρόπολη και β) την αποκατάσταση του φωτισμού. Αργότερα βάσει των όσων απάντησε η Υπουργός Πολιτισμού σε σχετική ερώτηση βουλευτών του Σύριζα ακολούθησαν δύο τροποποιήσεις της σύμβασης-που συμπεριέλαβε τελικά και το έργο των διαστρώσεων. Γι αυτές τις τροποποιήσεις πάντως δεν ακολουθήθηκε η διαδικασία έκδοσης απόφασης αποδοχής, ούτε ανάρτησης στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ ή δημοσίευσης σε ΦΕΚ

Να επισημάνουμε επίσης πώς από τον προϋπολογισμό του ΥΠΠΟ για το 2020 έχουν ήδη κοπεί 14 εκατομμύρια ευρώ σε σχέση με το 2019. Εντύπωση προκαλεί ότι η Υπουργός αποδέχτηκε αυτή την περικοπή και αναγκάστηκε να προσφύγει για τη χρηματοδότηση βασικών έργων στο εμβληματικό μνημείο και της Ελλάδας και του κόσμου στη λύση της ιδιωτικής χορηγίας. Κι αυτό όταν το κόστος του ασανσέρ ανέρχεται π.χ. στα 700.000 ευρώ.

Μάρτιος 2020:

Μετά από ομόφωνη γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) ανακοινώνεται και αναρτάται στο διαδίκτυο η «Αποδοχή δωρεάς του κοινωφελούς ιδρύματος «Αλέξανδρος Σ.Ωνάσης» για τη «χρηματοδότηση της προμήθειας και εγκατάστασης νέου ανελκυστήρα στον βράχο της Ακρόπολης καθώς και του εκσυγχρονισμού του φωτισμού των μνημείων της Ακρόπολης». Δεν υπάρχει αναφορά σε διαστρώσεις.

Μάιος 2020:

Το ΚΑΣ γνωμοδοτεί και πάλι ομόφωνα υπέρ της εφαρμογής μελέτης για τη «βελτίωση της επισκεψιμότητας των μνημείων, στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, για τα άτομα με δυσκολία στην κίνηση». «Όταν ολοκληρωθεί το έργο, η εμπειρία της επίσκεψης στον Ιερό Βράχο, όχι μόνο για τα άτομα με δυσκολία στην κίνηση, αλλά για το ευρύ κοινό θα είναι διαφορετική», δηλώνει με το πέρας της συνεδρίασης η Υπουργός Πολιτισμού.

Η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, στην Ακρόπολη AP

Ιούνιος 2020:

«Με τα σημερινά δεδομένα, υπολογίζουμε τέλος Ιουλίου- αρχές Αυγούστου να έχει έρθει ο ανελκυστήρας στην Αθήνα και να αρχίσει να λειτουργεί», δηλώνει η Υπουργός Πολιτισμού σε συνέντευξή της. Και προσθέτει ότι και ο νέος φωτισμός της Ακρόπολης θα είναι επίσης έτοιμος μέσα στον Αύγουστο.

Σεπτέμβριος 2020:

Παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου, του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη και του προέδρου του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνη Σ. Παπαδημητρίου, αποδίδεται σε ειδική τελετή το έργο του νέου φωτισμού στην Ακρόπολη. Την μελέτη και τον σχεδιασμό του είχε αναλάβει, μετά από ανοιχτή πρόσκληση, η διεθνούς κύρους και βραβευμένη με ΕΜΜΥ σχεδιάστρια φωτισμού, Ελευθερία Ντεκώ και η πρώτη φωτιστική επίδειξη μεταδίδεται ζωντανά, σε live streaming εισπράττοντας πολλά θετικά, αλλά όχι και λίγα αρνητικά σχόλια. Το άλλο έργο, της τοποθέτησης του νέου ανελκυστήρα «αργεί», καθώς η κατασκευή έχει ανατεθεί σε ιταλική εταιρεία που αντιμετωπίζει προβλήματα κανονικής λειτουργίας, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού

Οκτώβριος 2020:

Οι πρώτες φωτογραφίες με τα έργα χάραξης διαδρομών για ΑμΕΑ προς την Ακρόπολη κάνουν τον γύρο του διαδικτύου προκαλώντας πλήθος αρνητικών σχολίων αλλά και..επικού «τρολαρίσματος». «Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού εκφράζει τη χαρά του που ευαίσθητοι πολίτες ανησύχησαν για τις διαδρομές, που επιστρώνονται στον Βράχο της Ακρόπολης, ώστε να διευκολύνουν την πρόσβαση των ΑμεΑ, των ηλικιωμένων, των πολιτών με προβλήματα υγείας», απαντά με υψηλή δόση ειρωνείας το ΥΠΠΟ. Και προσθέτει ότι «με τη λειτουργία του ανελκυστήρα πλαγιάς, που θα επιτρέπει με ασφάλεια και άνεση την άνοδο των επισκεπτών, που δυσκολεύονται για ποικίλους λόγους, στο μνημείο, βελτιώνονται οι υφιστάμενες διαδρομές με υλικό, το οποίο έχουν εγκρίνει η Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως, υπό την προεδρία του ακαδημαϊκού Μανώλη Κορρέ και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο». Το ΥΠΠΟ αποκαλεί ακόμα τις διαστρώσεις «Διαμόρφωση Διαδρομών στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης για άτομα με δυσκολία στην κίνηση» κάτι που στην πορεία θα ανασκευαστεί.

Νοέμβριος 2020:

Τις σφοδρές του ενστάσεις για τα έργα δημοσιοποιεί σε επιστολή του (που δημοσιεύεται καταρχάς στη Lifo) ο δρ. ΕΜΠ, Αρχιτέκτονας Τάσος Τανούλας, Προϊστάμενος του έργου αποκατάστασης των Προπυλαίων (1984-2010), Επιβλέπων της αναστήλωσης στην νότια πτέρυγα των Προπυλαίων (2013-2016). Αυτή είναι η πρώτη επίσημη επιστημονική αντίδραση και μάλιστα από τον «μαθητή» του μυθικού Ιωάννη Τραυλού κ.Τανούλα, ο οποίος επισημαίνει για πρώτη φορά την χρήση στις νέες διαστρώσεις οπλισμένου σκυροδέματος. «Οι διαστρώσεις που πραγματοποιούνται σήμερα στην Ακρόπολη», ξεκαθαρίζει ο κος Τανούλας, «δεν έχουν τίποτε κοινό με την επέμβαση που συνέλαβε και παρέδωσε ο Τραυλός. Κατ’ αρχήν, η νέα εγκατάσταση είναι από σκυρόδεμα οπλισμένο με μεταλλικό πλέγμα, η αφαίρεση του οποίου στο μέλλον θα επιβάλει την χρήση μηχανικών μέσων και, στην πράξη, θα προκληθεί τραυματισμός του βράχου». Ο ίδιος μεταξύ πολλών άλλων προειδοποιεί «Θα υπάρξουν, φοβούμαι, και πρακτικά προβλήματα που θα προστεθούν στα προαναφερθέντα, δηλαδή τα σχετικά με την ύπαρξη οπλισμού στο σκυρόδεμα. Τί θα γίνει, για παράδειγμα, με τα νερά της βροχής που θα πέφτουν σε μια τεράστια επίπεδη υδατοστεγή επιφάνεια, καθώς θα έχουν μειωθεί σημαντικά οι εκτεθειμένες επιφάνειες του βράχου και τα καρστικά κενά που «καταπίνουν» τα νερά για να καταλήξουν στις υπώρειες;»

Δυο εβδομάδες αργότερα το Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS) δημοσιοποιεί ανακοίνωση-κόλαφο με θέμα «Οι παρεμβάσεις πάνω στο βράχο της Ακρόπολης των Αθηνών, με τη διάστρωση νέων επιφανειών με «μπετόν αρμέ»». Και εκφράζει περισσότερο κι από σαφώς «τη δυσφορία του τόσο για το αποτέλεσμα των υπό υλοποίηση έργων, όσο και για τον τρόπο με τον οποίο υλοποιούνται τόσο σοβαρές παρεμβάσεις, δίχως την ανάλογη διαβούλευση και τον επιστημονικό διάλογο».

Δεκέμβριος 2020:

Στις 3 του μηνός, Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, ο Πρωθυπουργός παρίσταται προσωπικά στα εγκαίνια του νέου ανελκυστήρα της Ακρόπολης, κάνοντας λόγο για «σπουδαία και φωτεινή ημέρα, που αποδεικνύει έμπρακτα πως το Δημόσιο μπορεί να συνεργαστεί με Ιδρύματα που μοιράζονται τους ίδιους στόχους, το όραμα και τη φιλοσοφία, ώστε να αποδοθεί στην παγκόσμια κοινωνία, ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας των Ατόμων με Αναπηρία, ένα τέτοιο εμβληματικό έργο»

Μία εβδομάδα μετά όμως οι απαισιόδοξες προβλέψεις του κου Τανούλα για τον κίνδυνο που μπορεί να επιφέρει μία απλή βροχή, επαληθεύονται. Για δεύτερη φορά κάνουν τον γύρο του διαδικτύου φωτογραφίες και βίντεο που δείχνουν τις νέες διαστρώσεις πλημμυρισμένες από λιμνάζοντα νερά ή αλλού το νερό να σχηματίζει μικρούς πίδακες. Οι αντιδράσεις κυμαίνονται μεταξύ οργής, θλίψης και θυμηδίας. Σε ανακοίνωση που αναγκάζεται να εκδώσει, το ΥΠΠΟ αναφέρει ότι «με το έργο κατασκευής των διαδρομών διαστρώθηκε τεχνητός λίθος περιεκτικότητας 12% τσιμέντου (αρχιτεκτονικό σκυρόδεμα) επί του παλαιού προϋφισταμένου σκυροδέματος. Το παλαιό σκυρόδεμα, επίσης, δεν απορροφούσε τμήμα των ομβρίων υδάτων, όπως και τώρα με το νέο αρχιτεκτονικό σκυρόδεμα, ώστε να μειωθεί το φορτίο των ομβρίων, επιφανειακών, υδάτων. Είναι προφανές ότι δεν έχει επηρεαστεί καθόλου η απορροφητικότητα του εδάφους εξαιτίας των νέων έργων διαμόρφωσης των διαδρομών(..)Όλοι οι εργαζόμενοι και παροικούντες την Ακρόπολη γνωρίζουν ότι στον αρχαιολογικό χώρο, κατά την περίοδο των βροχοπτώσεων, δημιουργούνται κατά καιρούς πολύ σημαντικές συγκεντρώσεις ομβρίων, κυρίως στη βόρεια πλευρά, του τοίχους καθόσον εδώ και χρόνια έχουν απομονωθεί και είναι παντελώς ανενεργές οι υδραυλικές εκτονώσεις στην βόρεια πλευρά του τοίχους». Τέλος πληροφορεί ότι «ήδη εκπονείται ολοκληρωμένη υδραυλική μελέτη, όπως προβλέπεται στην ομόφωνη γνωμοδότηση του ΚΑΣ (19/5/20), σε συνεργασία της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης, της ΕΦΑ Πόλης Αθηνών και εξωτερικών συνεργατών του Ιδρύματος Ωνάση, το οποίο και χρηματοδοτεί την μελέτη, προκειμένου να αντιμετωπιστεί συνολικά το πρόβλημα το οποίο υπάρχει επί πολλά χρόνια και μέχρι σήμερα δεν έχει αντιμετωπισθεί».

Την ανακοίνωση σχολιάζει δημοσίως ο Τάσος Τανούλας: «Δεν είναι αλήθεια όσα υποστηρίζει το υπουργείο Πολιτισμού για τα νερά στην Ακρόπολη(..) Δεν είναι μόνο τα ρυάκια που δημιουργήθηκαν στην Ακρόπολη. Είναι και ολόκληρες επιφάνειες του διαδρόμου που καλύφθηκαν από νερά. Δυτικώς του Ερεχθείου έχει δημιουργηθεί μια λίμνη που ξεχειλίζει πάνω από το μονοπάτι που έχει κατασκευαστεί και, εν είδει μικρού καταρράκτη, τρέχει προς τα εργαστήρια που βρίσκονται στην εσωτερική πλευρά του βόρειου Τείχους(…)»,

Λίγο αργότερα ο ζωγράφος και ομότιμος καθηγητής της ΑΣΚΤ, Κυριάκος Κατζουράκης παραιτείται «βροντερά» από το Δ.Σ. του Μουσείου της Ακρόπολης δίνοντας στη δημοσιότητα την επιστολή της παραίτησής του, στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρεται στα έργα που έγιναν στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, τονίζοντας: «Τώρα οι απερισκεψίες του ΥΠΠΟΑ συσσωρεύονται αβάσταχτα (...) Το ΥΠΠΟΑ είναι υπόλογο γι’ αυτήν την εξέλιξη. Δεν επιτρέπεται να γίνονται τέτοια έργα χωρίς να έχουν προηγηθεί εγκεκριμένες μελέτες και προβλέψεις. (...) Πρέπει να σταματήσουν τα έργα και να γίνει ενδελεχής μελέτη πιθανής αποκατάστασης, εφόσον είναι αναστρέψιμα».

Φεβρουάριος 2021:

Κατατίθεται αιφνιδιαστικά στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο πρόταση της Επιτροπής Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως και του επικεφαλής της, καθηγητή Μανόλη Κορρέ για την «αποκατάσταση» της δυτικής προσπέλασης της Ακροπόλεως, που θα «επαναποδώσει», όπως δηλώνεται, «μνημειακότητα» και «αυθεντικότητα» στο Μνημείο και «θα επιλύσει θέματα διαχείρισης κυκλοφορίας των επισκεπτών». Η πρόταση εγκρίνεται και πάλι ομόφωνα παρότι, κανονικά, το ΚΑΣ ψηφίζει πλήρεις και συγκροτημένες μελέτες, και όχι απλές προτάσεις. Πότε θα παρουσιαστεί η μελέτη; όπως διευκρινίζει η κα Μενδώνη "τώρα ξεκινά η συγκεκριμένη μελέτη", η οποία θα παρουσιαστεί «σε επιστημονικό συνέδριο που θα οργανώσει το υπουργείο Πολιτισμού το φθινόπωρο, μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες της πανδημίας, και θα αφορά συνολικά τα έργα επί του Ιερού Βράχου».

Λίγες μέρες αργότερα δημοσιοποιείται κείμενο διαμαρτυρίας με τίτλο ΑΚΡΟΠΟΛΗ SOS. Αποτελεί πρωτοβουλία, 132 αρχικά (γιατί οι υπογραφές πολλαπλασιάζονται το επόμενο διάστημα), αρχιτεκτόνων, ιστορικών, αρχαιολόγων, ιστορικών της τέχνης και καλλιτεχνών, μίας υπερκομματικής ομάδας ουσιαστικά, βροντερών ονομάτων που εκφράζουν την κάθετη αντίθεση τους «στις διαδρομές που έχουν ήδη διαστρωθεί και σε όσες έχει εξαγγελθεί ότι θα γίνουν στην Ακρόπολη, καθώς και στην προτεινόμενη ανακατασκευή της ρωμαϊκής κλίμακας στην δυτική προσπέλαση της Ακρόπολης. Τέτοιου είδους επεμβάσεις είναι αντίθετες στις διεθνώς αναγνωρισμένες και θεσπισμένες αρχές διαχείρισης αρχαιοτήτων, και δεν έχουν καμία σχέση με την έννοια της διατήρησης», γράφουν. Και καταλήγουν: «Γενικότερα, επισημαίνουμε πως η πεποίθηση ότι κάποιος σήμερα μπορεί να «επαναποδώσει τα χαρακτηριστικά και τις αξίες» στην Ακρόπολη και να «συνεισφέρει απολύτως αποφασιστικά στην ορθή πρόσληψη» και «αυθεντικότητα» του μνημείου, είναι εξαιρετικά επικίνδυνη οδός».

Μάρτιος 2021:

Η ιστοσελίδα «Κοσμοδρόμιο» φέρνει στη δημοσιότητα νέα φωτογραφικά τεκμήρια των καταστρεπτικών εργασιών που έγιναν στον βράχο της Ακρόπολης, όπως π.χ. κατά τη διάρκεια των εργασιών στο σημείο εξόδου του νέου ανελκυστήρα πλαγιάς όπου διακρίνεται συνεργείο να ενεργεί επί αρχαίου τοίχου, με κομπρεσέρ και τροχό.

Απρίλιος 2021:

Νέο γύρο θυμηδίας ή οργής κάνει στα social media η αποκάλυψη ότι η υπουργός Πολιτισμού είχε συναινέσει να περάσει τ΄όνομα της στην αθανασία: Η «Αυγή» πρώτα αποδεικνύει με τεκμήρια (επισύναψη των χαρακτηριστικών αποσπάσματων) ότι το Αρθρο 9 της Συμβάσης Δωρεάς προέβλεπε εξαρχής την τοποθέτηση μαρμάρινων επιγραφών «στην αρχή και στην απόληξη του Ανελκυστήρα πλαγιάς και στην είσοδο των Προπυλαίων» οι οποίες θα γνωστοποιούν ότι «ο Ανελκυστήρας Πλαγιάς και ο Φωτισμός της Ακροπόλεως πραγματοποιήθηκαν με αποκλειστική χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση επί Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη». Η κα Μενδώνη αποδίδει τις αντιδράσεις σε..υπέρβαση των ορίων της αντιπολιτευτικής κριτικής από τον Σύριζα και σε «δολοφονία χαρακτήρος» και δίνει στη δημοσιότητα «φωτογραφίες των πινακίδων, που σύμφωνα με τον προγραμματισμό, θα αναρτηθούν εντός των επομένων ημερών». Σ΄αυτές πράγματι δεν αναφέρεται ότι η δωρεά έγινε επί των ημερών της.

Μόλις την περασμένη Παρασκευή έρχεται νέο χτύπημα για την Υπουργό Πολιτισμού αυτή τη φορά από το Τμήμα Αναπηρικής Πολιτικής του Σύριζα, αντιπροσωπεία του οποίου (μεταξύ τους οι ανάπηροι καλλιτέχνες Αντώνης Ρέλλας, Γιώργος Χρηστάκης κ.ά.) πραγματοποίησε αυτοψία και μετά κατήγγειλε «Επικοινωνιακό παιχνίδι με τις παρεμβάσεις στην Ακρόπολη. Παραμένει μη προσβάσιμη για τα ανάπηρα και εμποδιζόμενα άτομα», απαριθμώντας λεπτομερειακά σειρά αβλεψιών και προβλημάτων που καθιστούν αδύνατη την αυτόνομη πρόσβαση των αναπήρων στο μνημείο. Καταλήγουν σχολιάζοντας ότι: α) «Οι παρεμβάσεις στην Ακρόπολη ΔΕΝ υλοποιήθηκαν με γνώμονα την ανεμπόδιστη πρόσβαση των αναπήρων και των εμποδιζόμενων επισκεπτών, αλλά πρωτίστως εξυπηρετούν τους σκοπούς του προγράμματος αποκατάστασης των ανδήρων της κλασικής περιόδου, την εφαρμογή δηλαδή της παρουσίασης με θέμα "Αποκατάσταση και τελική διαμόρφωση των εδαφών της Ακρόπολης", που παρουσιάστηκε στο 5ο Διεθνές Συνέδριο για την αποκατάσταση των Μνημείων της Ακρόπολης, τον Οκτώβριο του 2002» και β) ότι: «Η κυβέρνηση της ΝΔ με άλλοθι την προσβασιμότητα των αναπήρων παραχώρησε στην ιδιωτική πρωτοβουλία την υλοποίηση των έργων διαμόρφωσης, ενώ δεν φρόντισε να προηγηθεί δημόσια διαβούλευση με τους κυρίως ενδιαφερόμενους και δεν ζητήθηκε η συμβολή του αναπηρικού κινήματος, των φορέων και των συλλογικοτήτων. Η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη πέτυχε το ακατόρθωτο. Εγκαινίασε για τους ανάπηρους, χωρίς τους αναπήρους, ένα μη προσβάσιμο έργο».

Η πρώτη επισήμανση έχει ήδη γίνει σαφής ένα 24ωρο νωρίτερα σε διάλεξη με θέμα «Ανεβαίνοντας στην Ακρόπολη» που είχε δώσει ο Μανόλης Κορρές είχε διευκρινίσει για τις «διαδρομές ΑΜΕΑ» πώς τελικώς δεν έγιναν «για να εξυπηρετήσουν ειδικά τα ΑΜΕΑ» αλλά «για να αποκατασταθεί η κανονική μορφή και αυτού του μνημείου στην Ακρόπολη». Επίσης επιχειρηματολόγησε υπέρ του τσιμέντου στην Ακρόπολη, αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι οι παρεμβάσεις έβλαψαν μηχανικά, υλικά, λειτουργικά κλπ, το μνημείο, διαχώρισε, όμως, τις αισθητικές ενστάσεις που, όπως τόνισε, τις σέβεται απολύτως, «Άλλωστε πολλές φορές οι παρατηρήσεις βοηθούν κι εμάς του ίδιους», κατέληξε ο κ. Κορρές.

Ακρόπολη EUROKINISSI

Εμφύλιος και «κοινοί αρχαιοκάπηλοι»!

Πάντως η αρνητική θέση και η αρθρογραφία των συναδέλφων του κου Κορρέ, επιστημόνων που εκφράζουν ανοιχτά ενστάσεις ή και οργή, πυκνώνει και ένας ενδο-επιστημονικός εμφύλιος φαίνεται πώς μαίνεται, με όσους εκφράζουν επιφυλάξεις, ενστάσεις και οργή για τις διαστρώσεις να είναι πολύ περισσότεροι και πολύ πιο υπερκομματικοί απ΄ό,τι θα εξυπηρετούσε την Υπουργό.

Χαρακτηριστικές περιπτώσεις:

Εξαρχής ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων παίρνει δυναμικά θέση εναντίον του τρόπου με τον οποίο η Υπουργός μεθόδευσε τις παρεμβάσεις.

Το άρθρο του αρχιτέκτονα – πολεοδόμου και Προέδρου της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρείας, Αλέξανδρου Τριποδάκη στην «Καθημερινή»: «Η «τέλεια», στιλπνή και βιομηχανοποιημένη (πιθανόν εκτυφλωτική το καλοκαίρι λόγω της πιο φωτεινής απόχρωσής της από τις αρχαιότητες και το περιβάλλον τοπίο) επίστρωσή του αντιτίθεται προσβλητικά στη χειροποίητη και υπέργηρη από 25 αιώνες επιδερμίδα των μνημείων, ενώ οι βυθισμένες αποτμήσεις και οι τρύπες στο εσωτερικό της διάστρωσης για έναν υποτιθέμενο «διάλογο» με το φυσικό στοιχείο και τα ανοξείδωτα κολονάκια με τα τοξωτά σχοινιά και τις μαρμάρινες βάσεις δεν χρειάζονται σχολιασμό. Ούτε ασφαλώς χρειάζεται για όλους τους παραπάνω λόγους να καλέσουμε τον Ι. Τραυλό ή τον Δ. Πικιώνη στα εγκαίνια του έργου».

Το άρθρο του αρχιτέκτονα- ομότιμου καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, Τάση Παπαϊωάννου στην Εφημερίδα των Συντακτών. Ο κός Παπαϊωάννου προειδοποιεί ότι «χρειάζεται νηφαλιότητα και κυρίως χρόνο η ανταλλαγή απόψεων. Ποτέ μια ανοικτή, ελεύθερη συζήτηση δεν οδήγησε σε κακά αποτελέσματα. Αντιθέτως, ολέθρια αποτελέσματα έχουν οι αδιαφανείς διαδικασίες, η κομπορρημοσύνη και οι αλαζονικές συμπεριφορές των σχεδιαστών που υποτιμούν και επιδεικτικά χλευάζουν την κοινωνική κριτική!» Και επισημαίνει: «Σε κάθε περίπτωση, τα έργα στην Ακρόπολη πρέπει να σταματήσουν άμεσα! Αρκετό κακό έχει γίνει!»

Στον αντίποδα το άρθρο στην «Εποχή» ενός καθ ύλην αρμοδίου του πολιτικού μηχανικού Κώστα Ζάμπα ενός από τα βαρυσήμαντα ονόματα στα έργα αποκατάστασης των μνημείων της Ακρόπολης. Ο κος Ζάμπας υπερασπίστηκε το έργο της ΕΣΜΑ και απέδωσε τις ενστάσεις σε πολιτικά κίνητρα «Αυτή η διεπιστημονική επιτροπή που δραστηριοποιείται 47 χρόνια είναι ένας πολύ αξιόλογος θεσμός με διεθνή αναγνώριση και είναι απαράδεκτο να παίρνει η μπάλα τα μέλη της, ακόμα και με ύβρεις, σε ένα δημόσιο διάλογο που έχει φορτιστεί από μια υψηλή πολιτική μολυσματικότητα στον τομέα του πολιτισμού με ευθύνη της κυβέρνησης (…)Οι διάδρομοι της Ακρόπολης δεν είναι πολιτικό θέμα, εντούτοις η ορμητική δημόσια ευαισθησία που έχει εκδηλωθεί τους τελευταίους μήνες, ανεξάρτητα από τη βασιμότητα των αιτιάσεων, μπορεί να έχει μια θετική συνέπεια: την αύξηση του ενδιαφέροντος για την Ακρόπολη και τα μνημεία της», κατέληγε στο άρθρο του.

Πάντως αναμφίβολα δεν μπορεί κάποιος να αποδώσει κίνητρα «υψηλής πολιτικής μολυσματικότητας» στον εξισου σεβαστό Χρ. Γ. Ντούμα Ομότιμο Καθηγητή Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ Χρήστο Ντούμα. Στη Σελίδα «Ακρόπολη ΣΟΣ» μόλιε προχθές ο κος Ντούμας έγραψε για τα «Έργα στην Ακρόπολη»: «Υπηρετώντας στην Ακρόπολη ως Επιμελητής Αρχαιοτήτων με Έφορο τον Νικόλαο Πλάτωνα, θυμάμαι τον τέως Έφορο του ιερού βράχου, ως συνταξιούχο πλέον, Γιάννη Μηλιάδη να ανεβαίνει καθημερινά ως προσκυνητής. Θυμάμαι ακόμη, λίγο αργότερα ως Τμηματάρχης Αρχαιολογικών Χώρων στην Κεντρική Υπηρεσία, τους κολοσσούς Γιάννη Παπαδημητρίου (Γενικό Διευθυντή Αρχαιοτήτων), τον Χρήστο Καρούζο (Διευθυντή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου), Σέμνη Καρούζου (Έφορο των Κεραμικών Συλλογών του ίδιου Μουσείου), Μανόλη Χατζηδάκη (Διευθυντή του Βυζαντινού Μουσείου) να αφιερώνουν μερόνυχτα ως μέλη του Αρχαιολογικού Συμβουλίου, ώστε η όποια απόφασή τους να μη έχει την παραμικρή επίπτωση στο μοναδικό αυτό μνημειακό συγκρότημα. Γιατί το αντιμετώπιζαν όχι ως ιδιοκτήτες, αλλά ως διαχειριστές ενός μέρους της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς.

» Θυμάμαι τον Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή που σεβόμενος αυτήν την κληρονομιά αναβάθμισε την Αρχαιολογική Υπηρεσία, όχι μόνο θέτοντάς την υπό την ηγεσία υπουργών του αναστήματος ενός Κωνσταντίνου Τσάτσου, αλλά και στήριξε την συνεχή αξιοκρατική στελέχωσή της και χρηματοδότησε γενναία τα έργα της.

» Συγκρίνοντας το παρελθόν με το σήμερα, φοβάμαι πως αυτήν την ασύγκριτη κληρονομιά, την καπηλευόμαστε είτε οικονομικά είτε για προβολή. Καταντήσαμε, δηλαδή, κοινοί αρχαιοκάπηλοι. Περαστικά μας!

Η υπόθεση αυτή ασφαλώς δεν έχει τελειώσει εδώ. Αλλά εν τω μεταξύ μπορεί να παρατηρήσει κάποιος πως η κα Μενδώνη σε 21 μήνες παραμονής στο ΥΠΠΟ με την ιδιότητα της Υπουργού κατόρθωσε να ομονοήσει εναντίον της η συντριπτική πλειονότητα των προσώπων και φορέων Σύγχρονου Πολιτισμού και να γίνει μαλλιά-κουβάρια ο επιστημονικός χώρος που ασχολείται με τα μνημεία.

ΠΗΓΗ