Home
/
ΕΙΔΗΣΕΙΣ
/
ΕΛΛΑΔΑ
/
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
/
ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ, ΟΙ ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΔΙΩΞΕΙΣ ΚΑΙ Η ... "ΥΠΟΥΡΓΟΣ"
ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ, ΟΙ ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΔΙΩΞΕΙΣ ΚΑΙ Η ... "ΥΠΟΥΡΓΟΣ"
Τι (δεν) έκανε η Λίνα Μενδώνη στην υπόθεση του «αμαρτωλού» Ταμείου Αλληλοβοήθειας
Ο φάκελος στην κατοχή του inside story για τις διώξεις στελεχών του Ταμείου Αλληλοβοήθειας του υπουργείου Πολιτισμού, δείχνει την αποτυχία της υπουργού να πράξει τα δέοντα στην πιο πολύκροτη υπόθεση διαφθοράς στην υπηρεσία της οποίας προΐσταται.
[EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ]
Τρίτη 13 Απριλίου 2021
Κείμενο
The Manifold
Τρίτη 13 Απριλίου 2021
Κείμενο
The Manifold
Το 2017, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους εντόπισε «παράτυπες δαπάνες» στο Ταμείο Αλληλοβοήθειας του υπουργείου Πολιτισμού, οι οποίες ενδέχεται να ανέρχονται στο ιλιγγιώδες ποσό των 45,5 εκ. ευρώ.
Αυτό σήμανε την αρχή μιας σειράς από έρευνες σχετικές με το Ταμείο, που έκτοτε έχουν απασχολήσει πλήθος ελεγκτικών θεσμών αλλά και τις δικαστικές αρχές.
Τρεις υποθέσεις με κοινούς εν πολλοίς πρωταγωνιστές έχουν φτάσει ως τώρα στη Δικαιοσύνη, ενώ οι πρώτες κατηγορίες κατά των πρώην διαχειριστών του Ταμείου απαγγέλθηκαν το φθινόπωρο του 2019.
Ως εκ τούτου, η διαχείριση της υπόθεσης του Ταμείου από τη στιγμή που κατέστη ποινικό ζήτημα έχει συμπέσει με τη θητεία της Λίνας Μενδώνη ως υπουργού Πολιτισμού.
Έγγραφα που βρέθηκαν στην κατοχή του inside story εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για τον χειρισμό της πρώτης υπόθεσης για την οποίαν ασκήθηκαν ποινικές διώξεις από την υπουργό Πολιτισμού.
Έγγραφα που βρέθηκαν στην κατοχή του inside story εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για τον χειρισμό της πρώτης υπόθεσης για την οποίαν ασκήθηκαν ποινικές διώξεις από την υπουργό Πολιτισμού.
Από την ώρα της απαγγελίας των πρώτων κατηγοριών για κακουργήματα μέχρι σήμερα, η κ. Μενδώνη δεν έχει ασκήσει την οφειλόμενη πειθαρχική δίωξη για τους κατηγορούμενους υπαλλήλους του υπουργείου Πολιτισμού, όπως ρητά προβλέπει ο δημοσιοϋπαλληλικός κώδικας, κινούμενη σε μία γκρίζα ζώνη ερμηνείας του με προβληματικές αποχρώσεις.
Ακόμα περισσότερα ερωτήματα για τη συμμόρφωση με το πειθαρχικό της καθήκον εγείρονται από μία σειρά πράξεων ή παραλείψεων της υπουργού, άμεσα ή έμμεσα σχετικών με την υπόθεση του Ταμείου.
Ακόμα περισσότερα ερωτήματα για τη συμμόρφωση με το πειθαρχικό της καθήκον εγείρονται από μία σειρά πράξεων ή παραλείψεων της υπουργού, άμεσα ή έμμεσα σχετικών με την υπόθεση του Ταμείου.
Η κ. Μενδώνη δεν έχει θέσει τους κατηγορούμενους υπαλλήλους σε αργία, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις τους έχει διορίσει σε κομβικές θέσεις του υπουργείου, στις οποίες παραμένουν μέχρι σήμερα.
Παράλληλα, έχει προβεί σε μία σειρά υπηρεσιακών ενεργειών που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τους υπό ανάκριση υπαλλήλους, που δημιουργούν ερωτήματα.
Οι πρώτες ποινικές διώξεις
Την 1η Οκτωβρίου του 2019, μετά την ολοκλήρωση της προανακριτικής διαδικασίας, η οποία προέκυψε από μηνυτήρια αναφορά που είχε καταθέσει ο πρώην υφυπουργός Πολιτισμού Κώστας Στρατής,
η Εισαγγελία Εγκλημάτων Διαφθοράς άσκησε ποινικές διώξεις κατά δεκαεπτά μελών του ΔΣ του Ταμείου Αλληλοβοήθειας του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ) για τα αδικήματα της πλαστογραφίας, της ηθικής αυτουργίας σε πλαστογραφία, της απιστίας, της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της εγκληματικής οργάνωσης.
Ο Κώστας Στρατής (Δ) με την τότε υπουργό Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά και τον επίσης υφυπουργό Γιώργο Βασιλειάδη, σε συνέντευξη τύπου τον Οκτώβριο του 2018. [Τατιάνα Μπόλαρη/Eurokinissi]
Το βαρύ αυτό κατηγορητήριο αφορούσε μια σειρά δανείων που είχαν εκδοθεί από το Ταμείο Αλληλοβοήθειας προς υπαλλήλους του υπουργείου Πολιτισμού, το ύψος των οποίων υπολογίζεται σήμερα κοντά στις 280.000 ευρώ αθροιστικά μόνο για τη διετία 2012-2014.
Τα δάνεια αυτά, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, αναβαπτίζονταν ακολούθως σε «βοηθήματα», ώστε να μην καταστεί αναγκαία η αποπληρωμή τους.
Οι υπάλληλοι του ΥΠΠΟΑ στο όνομα των οποίων έχουν εκδοθεί τα δάνεια έχουν κληθεί από τις εισαγγελικές αρχές και έχουν καταθέσει ότι ουδέποτε αιτήθηκαν, εισέπραξαν ή έλαβαν γνώση αυτών των δανείων μέχρι τη στιγμή της κατάθεσης, ενώ κάποιοι από αυτούς έχουν καταθέσει και μηνυτήρια αναφορά κατ΄αγνώστων για την εμπλοκή του ονόματός τους ως «δανειοληπτών».
Οι διώξεις της 1ης Οκτωβρίου 2019 κατά των συνδικαλιστών της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων του υπουργείου Πολιτισμού (ΠΟΕ ΥΠΠΟΠΟΕ ΥΠΠΟ) που ασκούσαν τη διοίκηση του Ταμείου Αλληλοβοήθειας από το 2002 ως το 2017, αποτέλεσαν την πρώτη επίσημη αναγνώριση από πλευράς της Δικαιοσύνης ότι υπάρχουν στοιχεία που καθιστούν άξια ποινικής διερεύνησης την υπόθεση του «αμαρτωλού» Ταμείου.
Οι διώξεις της 1ης Οκτωβρίου 2019 κατά των συνδικαλιστών της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων του υπουργείου Πολιτισμού (ΠΟΕ ΥΠΠΟΠΟΕ ΥΠΠΟ) που ασκούσαν τη διοίκηση του Ταμείου Αλληλοβοήθειας από το 2002 ως το 2017, αποτέλεσαν την πρώτη επίσημη αναγνώριση από πλευράς της Δικαιοσύνης ότι υπάρχουν στοιχεία που καθιστούν άξια ποινικής διερεύνησης την υπόθεση του «αμαρτωλού» Ταμείου.
Όλες οι δικαστικές υποθέσεις του «αμαρτωλού» Ταμείου
Μετά τον διαχειριστικό έλεγχο στο Ταμείο από ελεγκτές του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, τα αποτελέσματα του οποίου δημοσιεύθηκαν στις 20/7/2018, έχει σχηματιστεί δικογραφία, με βάση την οποία ασκήθηκε στις 7-8-2020 ποινική δίωξη για απιστία κατ' εξακολούθηση κατά των μελών που ήταν στη Διοίκηση του Ταμείου από το 2006 ως το 2016, για ποσά που ανέρχονται περίπου στα 45,5 εκ. ευρώ. Η υπόθεση βρίσκεται στο στάδιο της κύριας ανάκρισης.
Ύστερα από τη μηνυτήρια αναφορά 22 υπαλλήλων του ΥΠΠΟΑ, στις 11/9/2019 ασκήθηκε από την Εισαγγελέα Διαφθοράς δίωξη για 5 κακουργήματα (συγκρότηση εγκληματικής οργάνωσης, πλαστογραφία σε βαθμό κακουργήματος, ηθική αυτουργία σε πλαστογραφία, απιστία, νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες) κατά των μελών της Διοίκησης του Ταμείου το χρονικό διάστημα 2012-2014, του τέως Διευθυντή του Ταμείου και ενός εργαζομένου, για το ζήτημα των πλασματικών δανείων και οικονομικών βοηθημάτων που φέρονταν να δίνονται από το Ταμείο σε υπαλλήλους του Υπουργείου.
Για το θέμα αυτό έχει ολοκληρωθεί η κύρια ανάκριση, με βάση την οποία το ποσό των ψεύτικων δανείων ανήλθε στις 282.000 ευρώ, και εκκρεμεί η υπόθεση στο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών.
Για την πράξη της αφαίρεσης αρχείων από το Ταμείο Αλληλοβοήθειας έχει σχηματισθεί δικογραφία και η υπόθεση αναμένεται να εκδικαστεί (έχει ήδη πάρει αναβολές), ενώπιον του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών.
Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, τα μέλη της Διοίκησης κατά το έτος 2017 και ο τέως διευθυντής του Ταμείου, από τις 24/11/2017 ως τις 8/3/2018 αφαίρεσαν και απέκρυψαν έγγραφα του Ταμείου, όπως τα πρακτικά των συνεδριάσεων και τα πρωτόκολλα των ετών 2015, 2016 και 2017.
Κατόπιν έκθεσης ελέγχου του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης που ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο 2018, και παραγγελίας του Εισαγγελέα Πρωτοδικών Αθηνών, τον Νοέμβριο του 2020 ασκήθηκε ποινική δίωξη σε βαθμό πλημμελήματος στον πρώην Πρόεδρο του Ταμείου για απουσία από την υπηρεσία του για διάστημα μεγαλύτερο των οκτώ μηνών, καθώς και σε υπηρεσιακούς παράγοντες που έχουν ευθύνη για τον έλεγχο του υπαλλήλου.
Κατόπιν έκθεσης ελέγχου του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης που ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο 2018, και παραγγελίας του Εισαγγελέα Πρωτοδικών Αθηνών, τον Νοέμβριο του 2020 ασκήθηκε ποινική δίωξη σε βαθμό πλημμελήματος στον πρώην Πρόεδρο του Ταμείου για απουσία από την υπηρεσία του για διάστημα μεγαλύτερο των οκτώ μηνών, καθώς και σε υπηρεσιακούς παράγοντες που έχουν ευθύνη για τον έλεγχο του υπαλλήλου.
Η υπόθεση αναμένεται να εκδικαστεί ενώπιον του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών.
Σε περιπτώσεις σαν αυτή, παράλληλα με το ποινικό σκέλος της διαδικασίας, ο Κώδικας Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. –κοινώς γνωστός ως δημοσιοϋπαλληλικός κώδικαςΦΕΚ Α'/26/2007– προβλέπει ότι η προϊστάμενη αρχή (στην περίπτωση αυτή, η υπουργός Πολιτισμού) οφείλει να εκκινήσει πειθαρχική έρευνα προκειμένου να συνδράμει στο έργο των δικαστικών αρχών, αλλά και να διαφυλάξει την υπηρεσία, ιδίως σε περιπτώσεις σαν αυτή που το επίδικο αφορά δημόσιο χρήμα.
Αρκετούς μήνες μετά την απαγγελία των κατηγοριών, στις 5 Μαΐου του 2020, στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Χριστόφορος Βερναρδάκης απηύθυνε ερώτηση προς την υπουργό Πολιτισμού, ζητώντας τους λόγους που δεν είχε ακόμα εκκινήσει την πειθαρχική έρευνα.
Στην απάντησή της η κ. Μενδώνη σημείωνε ότι στις 23 Οκτωβρίου 2019 ζήτησε από την αρμόδια ανακρίτρια τη σχηματισθείσα δικογραφία προκειμένου να ασκήσει «κατά τον Υπαλληλικό Κώδικα τα πειθαρχικά μου [της] καθήκοντα και με σκοπό να προσδιοριστούν επακριβώς ο τόπος και ο χρόνος των πραγματικών περιστατικών των διωκόμενων αδικημάτων για τον καθένα από τους δεκαεπτά υπαλλήλους και να συσχετισθούν με τα αντίστοιχα πειθαρχικά παραπτώματα».
Ωστόσο, συνέχισε, την 1η Νοεμβρίου το Ειδικό Ανακριτικό Τμήμα της χορήγησε μόνο («το τονίζω, μόνο») αντίγραφα της άσκησης ποινικής δίωξης, του σχεδίου κατηγορητηρίου και του πορίσματος της Εισαγγελίας Διαφοράς, καθώς, όπως επισήμανε, «η υπόθεση βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της κύριας ανάκρισης και ως εκ τούτου δεν μπορούσαμε να έχουμε πρόσβαση στο σύνολο της δικογραφίας».
Στη συνέχεια, στις 5 Νοεμβρίου, σύμφωνα με τα λεγόμενά της, η υπουργός εξέδωσε απόφαση «με την οποία ανεστάλη η πειθαρχική διαδικασία μέχρι το πέρας της κύριας ανάκρισης. Τούτο, δε, σημαίνει, όχι ότι δεν θα ασκηθεί πειθαρχική δίωξη, αλλά ότι θα ασκηθεί, εφόσον εκδοθεί το παραπεμπτικό βούλευμα μετά το πέρας της κύριας ανάκρισης».
Σε περιπτώσεις σαν αυτή, παράλληλα με το ποινικό σκέλος της διαδικασίας, ο Κώδικας Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. –κοινώς γνωστός ως δημοσιοϋπαλληλικός κώδικαςΦΕΚ Α'/26/2007– προβλέπει ότι η προϊστάμενη αρχή (στην περίπτωση αυτή, η υπουργός Πολιτισμού) οφείλει να εκκινήσει πειθαρχική έρευνα προκειμένου να συνδράμει στο έργο των δικαστικών αρχών, αλλά και να διαφυλάξει την υπηρεσία, ιδίως σε περιπτώσεις σαν αυτή που το επίδικο αφορά δημόσιο χρήμα.
Αρκετούς μήνες μετά την απαγγελία των κατηγοριών, στις 5 Μαΐου του 2020, στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Χριστόφορος Βερναρδάκης απηύθυνε ερώτηση προς την υπουργό Πολιτισμού, ζητώντας τους λόγους που δεν είχε ακόμα εκκινήσει την πειθαρχική έρευνα.
Στην απάντησή της η κ. Μενδώνη σημείωνε ότι στις 23 Οκτωβρίου 2019 ζήτησε από την αρμόδια ανακρίτρια τη σχηματισθείσα δικογραφία προκειμένου να ασκήσει «κατά τον Υπαλληλικό Κώδικα τα πειθαρχικά μου [της] καθήκοντα και με σκοπό να προσδιοριστούν επακριβώς ο τόπος και ο χρόνος των πραγματικών περιστατικών των διωκόμενων αδικημάτων για τον καθένα από τους δεκαεπτά υπαλλήλους και να συσχετισθούν με τα αντίστοιχα πειθαρχικά παραπτώματα».
Ωστόσο, συνέχισε, την 1η Νοεμβρίου το Ειδικό Ανακριτικό Τμήμα της χορήγησε μόνο («το τονίζω, μόνο») αντίγραφα της άσκησης ποινικής δίωξης, του σχεδίου κατηγορητηρίου και του πορίσματος της Εισαγγελίας Διαφοράς, καθώς, όπως επισήμανε, «η υπόθεση βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της κύριας ανάκρισης και ως εκ τούτου δεν μπορούσαμε να έχουμε πρόσβαση στο σύνολο της δικογραφίας».
Στη συνέχεια, στις 5 Νοεμβρίου, σύμφωνα με τα λεγόμενά της, η υπουργός εξέδωσε απόφαση «με την οποία ανεστάλη η πειθαρχική διαδικασία μέχρι το πέρας της κύριας ανάκρισης. Τούτο, δε, σημαίνει, όχι ότι δεν θα ασκηθεί πειθαρχική δίωξη, αλλά ότι θα ασκηθεί, εφόσον εκδοθεί το παραπεμπτικό βούλευμα μετά το πέρας της κύριας ανάκρισης».
Ξεναγώντας τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά στην Αμφίπολη, 2014. Με τον πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη στην αρχαία Μεσσήνη, 2002. Με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Γεώργιο Παπανδρέου στη Σαντορίνη, 2006. Με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στη Σαντορίνη, 2020. [EUROKINISSI]
Ωστόσο, όπως δείχνει η συνέχεια της τοποθέτησής της, η ίδια δεν φαίνεται να θεωρεί ότι επαρκούν για την άσκηση πειθαρχικής δίωξης τα στοιχεία που οι εισαγγελικές αρχές θεώρησαν ότι επαρκούσαν για να απαγγείλουν κατηγορίες.
Ωστόσο, όπως δείχνει η συνέχεια της τοποθέτησής της, η ίδια δεν φαίνεται να θεωρεί ότι επαρκούν για την άσκηση πειθαρχικής δίωξης τα στοιχεία που οι εισαγγελικές αρχές θεώρησαν ότι επαρκούσαν για να απαγγείλουν κατηγορίες.
Η κ. Μενδώνη επισημαίνει ότι «δεν αναφέρονται με πληρότητα και σαφήνεια τα πραγματικά περιστατικά που θεμελιώνουν κατά νόμο την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση των εγκλημάτων για τα οποία κατηγορούνται»· ότι δεν έχει ερευνηθεί «για κάθε πρόσωπο ξεχωριστά η ευθύνη και ο βαθμός συμμετοχής τους στις αποδιδόμενες πράξεις»· και ότι «το σχέδιο κατηγορητηρίου δεν αναφέρει σε κανένα σημείο του τον ακριβή χρόνο και τον τρόπο με τον οποίο έδρασαν οι ανωτέρω κατηγορούμενοι και με ποια ειδικότερη ενέργεια από μέρους του ο καθένας και με ποια ειδικότερα αποδεικτικά στοιχεία συνήγαγε αυτά που κάνει δεκτά».
Η υπουργός υποστήριξε ακόμη ότι «η μη άσκηση πειθαρχικής δίωξης σε αυτό το στάδιο είναι αναγκαία, προκειμένου να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών, αφού κάποιοι από τους ποινικά διωκόμενους είναι εν ενεργεία υπάλληλοι, αλλά και προϊστάμενοι υπηρεσιών του Υπουργείου».
Η υπουργός υποστήριξε ακόμη ότι «η μη άσκηση πειθαρχικής δίωξης σε αυτό το στάδιο είναι αναγκαία, προκειμένου να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών, αφού κάποιοι από τους ποινικά διωκόμενους είναι εν ενεργεία υπάλληλοι, αλλά και προϊστάμενοι υπηρεσιών του Υπουργείου».
Βέβαια, όπως θα αποδειχθεί, κάποιες από τις θέσεις αυτές τις ανέλαβαν επί της θητείας της κ. Μενδώνη και ενώ ήταν ήδη κατηγορούμενοι.
Ένας εξ αυτών, μάλιστα, συνεχίζει να υπηρετεί κανονικά στη θέση του στο τμήμα Διοικητικής και Οικονομικής Υποστήριξης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, χωρίς να έχει περάσει από πειθαρχική έρευνα, παρότι στο ενδιάμεσο διάστημα έχει πλέον συνομολογήσει, σύμφωνα με την απολογία του στις 16/10/2020, την εμπλοκή του στην έκδοση πλαστών δανείων με χρήματα του Δημοσίου και του έχουν επιβληθεί περιοριστικοί όροι.
Οι ελιγμοί της ηγεσίας του ΥΠΠΟ
Πράγματι, όπως είπε η υπουργός στην απάντησή της στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, στις 23 Οκτωβρίου 2019 απηύθυνε επιστολή προς το Γραφείο Εισαγγελέα Εγκλημάτων Διαφθοράς με την οποία ζητούσε «αντίγραφα της ανωτέρω σχηματισθείσας δικογραφίας [...] προκειμένου να προδιορισθούν επακριβώς κατά τόπο και χρόνο τα πραγματικά περιστατικά των διωκομένων αδικημάτων και των αντίστοιχων πειθαρχικών παραπτωμάτων».
Και την 1η Νοεμβρίου 2019, ο διευθυντής του γραφείου της απευθύνθηκε ξανά στην εισαγγελία «με εντολή της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού» ζητώντας αυτή τη φορά την έγκριση να χορηγηθούν: η άσκηση ποινικής δίωξης, η τυχόν ύπαρξη πορίσματος της Εισαγγελίας Διαφθοράς, το τυχόν σχέδιο κατηγορητηρίου και η τυχόν ανωμοτί εξέταση των κατηγορουμένων υπαλλήλων του ΥΠΠΟΑ. Με την ίδια και πάλι αιτιολόγηση («προκειμένου να προσδιορισθούν...»).
Παρότι η δεύτερη αίτηση είναι περιορισμένη σε σχέση με το αίτημα της υπουργού λίγες ημέρες νωρίτερα, στην κατοχή του inside story βρίσκεται έγγραφο με ημερομηνία 1η Νοεμβρίου 2019, όπου με χειρόγραφη, υπογεγραμμένη και σφραγισμένη σημείωση του εισαγγελέα Ορνεράκη, διατάζεται να αποσταλούν στο υπουργείο όλα όσα είχε ζητήσει η υπουργός στις δύο επιστολές της.
Παρόλα αυτά, στις 5 Νοεμβρίου η κ. Μενδώνη εξέδωσε εμπιστευτική υπουργική απόφαση με την οποία, όπως μας δήλωσε το ΥΠΠΟΑ, «αποφασίζεται η άσκηση πειθαρχικής διώξεως, αφού υποβληθεί το κατηγορητήριο, ολοκληρωθεί η ποινική προδικασία και εκδοθεί βούλευμα για παραπομπή σε ποινική δίκη των κατηγορούμενων. Αυτονοήτως, μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει επίσημη έγγραφη ενημέρωση για την ολοκλήρωση της ποινικής προδικασίας».
Το «αυτονοήτως» του υπουργείου αποδεικνύεται μάλλον όχι και τόσο αυτονόητο. Εκτός του γεγονότος ότι προτού λάβει αυτήν την απόφαση, η υπουργός έχει ζητήσει από την εισαγγελία ό,τι η ίδια έκρινε πως χρειαζόταν για να εκκινήσει η πειθαρχική δίωξη, η απόφασή της να μην ασκήσει πειθαρχική δίωξη μέχρι σήμερα, ενάμιση χρόνο μετά, αντιβαίνει στις δόκιμες ερμηνείες του υπαλληλικού κώδικα.
Ο κώδικας έχει τροποποιηθεί με νόμο του 2013ΦΕΚ Α'/254/2013, θέτοντας ένα πιο αυστηρό χρονικό πλαίσιο για τη διεξαγωγή των πειθαρχικών ερευνών.
Παρότι η δεύτερη αίτηση είναι περιορισμένη σε σχέση με το αίτημα της υπουργού λίγες ημέρες νωρίτερα, στην κατοχή του inside story βρίσκεται έγγραφο με ημερομηνία 1η Νοεμβρίου 2019, όπου με χειρόγραφη, υπογεγραμμένη και σφραγισμένη σημείωση του εισαγγελέα Ορνεράκη, διατάζεται να αποσταλούν στο υπουργείο όλα όσα είχε ζητήσει η υπουργός στις δύο επιστολές της.
Παρόλα αυτά, στις 5 Νοεμβρίου η κ. Μενδώνη εξέδωσε εμπιστευτική υπουργική απόφαση με την οποία, όπως μας δήλωσε το ΥΠΠΟΑ, «αποφασίζεται η άσκηση πειθαρχικής διώξεως, αφού υποβληθεί το κατηγορητήριο, ολοκληρωθεί η ποινική προδικασία και εκδοθεί βούλευμα για παραπομπή σε ποινική δίκη των κατηγορούμενων. Αυτονοήτως, μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει επίσημη έγγραφη ενημέρωση για την ολοκλήρωση της ποινικής προδικασίας».
Το «αυτονοήτως» του υπουργείου αποδεικνύεται μάλλον όχι και τόσο αυτονόητο. Εκτός του γεγονότος ότι προτού λάβει αυτήν την απόφαση, η υπουργός έχει ζητήσει από την εισαγγελία ό,τι η ίδια έκρινε πως χρειαζόταν για να εκκινήσει η πειθαρχική δίωξη, η απόφασή της να μην ασκήσει πειθαρχική δίωξη μέχρι σήμερα, ενάμιση χρόνο μετά, αντιβαίνει στις δόκιμες ερμηνείες του υπαλληλικού κώδικα.
Ο κώδικας έχει τροποποιηθεί με νόμο του 2013ΦΕΚ Α'/254/2013, θέτοντας ένα πιο αυστηρό χρονικό πλαίσιο για τη διεξαγωγή των πειθαρχικών ερευνών.
Όπως μας εξηγεί ο νομικός και διδάκτορας του ΕΚΠΑ με ειδίκευση στο Διοικητικό Δίκαιο Μανώλης Βελεγράκης, στην αιτιολογική έκθεσηΗ αιτιολογική έκθεση για τον 4210/2013 που συνοδεύει τον νόμο γίνεται αναφορά σε πόρισμα του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, που βλέπει ότι πολλές ποινικές υποθέσεις υπαλλήλων λιμνάζουν στις υπηρεσίες τους στα υπουργεία χωρίς να υπάρχει πειθαρχική συνέχεια και πειθαρχική αξιολόγησή τους. «Αυτό είναι θεμελιώδες: πρέπει να αποφανθεί το πειθαρχικό όργανο, δεν πρέπει να αργήσει», μας λέει ο κ. Βελεγράκης.
«Όχι απλώς να το βάλει σε ένα συρτάρι, αυτό ήθελε να αποδοκιμάσει ο νόμος».
Οι απαντήσεις του υπουργείου Πολιτισμού
Αρχικά θέσαμε τα παρακάτω ερωτήματα προς το ΥΠΠΟΑ, τα οποία απαντήθηκαν ως εξής:
1) Παρέλαβε ποτέ η υπουργός το σύνολο της δικογραφίας;
Με έγγραφό της η υπουργός ζήτησε από το αρμόδιο ειδικό ανακριτικό τμήμα να λάβει γνώση του συνόλου της σχηματισθείσας δικογραφίας με σκοπό να προσδιοριστούν επακριβώς τα πραγματικά περιστατικά των διωκόμενων αδικημάτων, προκειμένου να ασκήσει τα κατά τον υπαλληλικό κώδικα πειθαρχικά της καθήκοντα.
Αρχικά θέσαμε τα παρακάτω ερωτήματα προς το ΥΠΠΟΑ, τα οποία απαντήθηκαν ως εξής:
1) Παρέλαβε ποτέ η υπουργός το σύνολο της δικογραφίας;
Με έγγραφό της η υπουργός ζήτησε από το αρμόδιο ειδικό ανακριτικό τμήμα να λάβει γνώση του συνόλου της σχηματισθείσας δικογραφίας με σκοπό να προσδιοριστούν επακριβώς τα πραγματικά περιστατικά των διωκόμενων αδικημάτων, προκειμένου να ασκήσει τα κατά τον υπαλληλικό κώδικα πειθαρχικά της καθήκοντα.
Με έγγραφό του το ειδικό ανακριτικό τμήμα χορήγησε μέρος της δικογραφίας και μας ενημέρωσε ότι η υπόθεση βρίσκεται ακόμη στο στάδιο της κύριας ανάκρισης και ότι το σύνολο της δικογραφίας θα τεθεί υπόψη του υπουργείου μετά την ολοκλήρωση της ανακριτικής διαδικασίας.
2) Γιατί μέχρι σήμερα, παραπάνω από έναν χρόνο αργότερα, δεν έχει ασκηθεί πειθαρχική δίωξη κατά των εν λόγω υπαλλήλων;
Σε εφαρμογή των προβλέψεων του υπαλληλικού κώδικα, και ειδικότερα της παραγράφου 6 του άρθρου 114 αυτού, εκδόθηκε η υπ. αριθμ. ΕΠ/192/05-11-2019 Υ.Α. σύμφωνα με την οποία, αποφασίζεται η άσκηση πειθαρχικής διώξεως, αφού υποβληθεί το κατηγορητήριο, ολοκληρωθεί η ποινική προδικασία και εκδοθεί βούλευμα για παραπομπή σε ποινική δίκη των κατηγορούμενων. Αυτονοήτως, μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει επίσημη έγγραφη ενημέρωση για την ολοκλήρωση της ποινικής προδικασίας.
Ωστόσο, δεν απαντήθηκε κανένα από τα υπόλοιπα ερωτήματα που θέσαμε σε δεύτερο χρόνο, που αφορούσαν στοιχεία που αναφέρονται παρακάτω στο κείμενο.
Αν και η κ. Μενδώνη στη Βουλή χρησιμοποίησε τη διατύπωση «ανεστάλη η πειθαρχική διαδικασία», από την απάντηση του υπουργείου προς εμάς δεν προκύπτει με σαφήνεια αν έγινε ρητά χρήση της πρόβλεψης του κώδικα για αναστολή, καθώς διευκρινίζεται μόνον ότι αποφασίστηκε η άσκηση δίωξης σε μεταγενέστερο χρόνο, αφού δηλαδή «ολοκληρωθεί η ποινική προδικασία».
2) Γιατί μέχρι σήμερα, παραπάνω από έναν χρόνο αργότερα, δεν έχει ασκηθεί πειθαρχική δίωξη κατά των εν λόγω υπαλλήλων;
Σε εφαρμογή των προβλέψεων του υπαλληλικού κώδικα, και ειδικότερα της παραγράφου 6 του άρθρου 114 αυτού, εκδόθηκε η υπ. αριθμ. ΕΠ/192/05-11-2019 Υ.Α. σύμφωνα με την οποία, αποφασίζεται η άσκηση πειθαρχικής διώξεως, αφού υποβληθεί το κατηγορητήριο, ολοκληρωθεί η ποινική προδικασία και εκδοθεί βούλευμα για παραπομπή σε ποινική δίκη των κατηγορούμενων. Αυτονοήτως, μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει επίσημη έγγραφη ενημέρωση για την ολοκλήρωση της ποινικής προδικασίας.
Ωστόσο, δεν απαντήθηκε κανένα από τα υπόλοιπα ερωτήματα που θέσαμε σε δεύτερο χρόνο, που αφορούσαν στοιχεία που αναφέρονται παρακάτω στο κείμενο.
Αν και η κ. Μενδώνη στη Βουλή χρησιμοποίησε τη διατύπωση «ανεστάλη η πειθαρχική διαδικασία», από την απάντηση του υπουργείου προς εμάς δεν προκύπτει με σαφήνεια αν έγινε ρητά χρήση της πρόβλεψης του κώδικα για αναστολή, καθώς διευκρινίζεται μόνον ότι αποφασίστηκε η άσκηση δίωξης σε μεταγενέστερο χρόνο, αφού δηλαδή «ολοκληρωθεί η ποινική προδικασία».
Αν είχε γίνει ρητά χρήση της πρόβλεψης του κώδικα για αναστολή, τότε αφενός η υπουργός θα όφειλε να έχει αιτιολογήσει την απόφασή της, αφετέρου η προθεσμία της αναστολής θα έληγε σε έναν χρόνο – συνεπώς θα είχε ήδη σήμερα εκπνεύσει και η υπουργός θα βρισκόταν υπόλογη για παράβαση του κώδικα.
Από την απάντηση του υπουργείου, ωστόσο, προκύπτει η εξής υβριδική μορφή: μετατέθηκε μεν η άσκηση πειθαρχικής δίωξης σε μεταγενέστερο χρόνο, κάτι που επί της ουσίας ισοδυναμεί με αναστολή, εντούτοις δεν αποκαλείται αναστολή, καθώς η άσκηση δίωξης έχει αποφασιστεί.
Ενδιαφέρον έχει επίσης η απόφαση της υπουργού να μην θέσει τους υπαλλήλους σε αργία, καθώς το άρθρο 104 του υπαλληλικού κώδικα δίνει τη δυνατότητα στον/στην προϊστάμενο να θέσει εργαζομένους σε αργία αν «υπάρχουν αποχρώσες ενδείξεις για έκνομη διαχείριση, οι οποίες στηρίζονται σε έκθεση της προϊσταμένης αρχής ή αρμόδιου επιθεωρητή» – πρόβλεψη την οποία σε αυτή την περίπτωση καλύπτει η έρευνα του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, η οποία αποκάλυψε και τεκμηρίωσε τα πλαστά δάνεια.
Το έγγραφο ωστόσο που εγείρει τα περισσότερα ερωτήματα για την απόφαση της υπουργού να μην ασκήσει άμεσα πειθαρχική δίωξη, έρχεται στις 5 Νοεμβρίου 2019, την ίδια ημέρα που η κ. Μενδώνη αποφασίζει να περιμένει το τέλος της κύριας ανάκρισης.
Ενδιαφέρον έχει επίσης η απόφαση της υπουργού να μην θέσει τους υπαλλήλους σε αργία, καθώς το άρθρο 104 του υπαλληλικού κώδικα δίνει τη δυνατότητα στον/στην προϊστάμενο να θέσει εργαζομένους σε αργία αν «υπάρχουν αποχρώσες ενδείξεις για έκνομη διαχείριση, οι οποίες στηρίζονται σε έκθεση της προϊσταμένης αρχής ή αρμόδιου επιθεωρητή» – πρόβλεψη την οποία σε αυτή την περίπτωση καλύπτει η έρευνα του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, η οποία αποκάλυψε και τεκμηρίωσε τα πλαστά δάνεια.
Το έγγραφο ωστόσο που εγείρει τα περισσότερα ερωτήματα για την απόφαση της υπουργού να μην ασκήσει άμεσα πειθαρχική δίωξη, έρχεται στις 5 Νοεμβρίου 2019, την ίδια ημέρα που η κ. Μενδώνη αποφασίζει να περιμένει το τέλος της κύριας ανάκρισης.
Σε αυτό, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας τής απευθύνει σύσταση για την υπόθεση, ξεκαθαρίζοντας ότι «εφόσον τα συλλεγέντα από την ποινική δικογραφία στοιχεία επαρκούν για τη στοιχειοθέτηση πειθαρχικού παραπτώματος, παρέλκει η διενέργεια ΕΔΕ ή πειθαρχικής ανάκρισης», ενώ ζητάει από την υπουργό να εξετάσει τις σχετικές διατάξεις στην περίπτωση των κατηγορούμενων υπαλλήλων που αφορούν στη «δυνητική αργία ή/και την επιβολή του μέτρου αναστολής της άσκησης των καθηκόντων αυτών».
Παράλληλα, η σύσταση υπενθύμιζε στην υπουργό ότι «η παράλειψή της [πειθαρχικής διαδικασίας] συνιστά ειδικό πειθαρχικό παράπτωμα».
Παράλληλα, η σύσταση υπενθύμιζε στην υπουργό ότι «η παράλειψή της [πειθαρχικής διαδικασίας] συνιστά ειδικό πειθαρχικό παράπτωμα».
Ένας συνδικαλιστικός φορέας με χαρακτηριστικά Ειδικού Λογαριασμού του δημοσίου
Η Λίνα Μενδώνη παρέλαβε ως υπουργός την υπόθεση του Ταμείου Αλληλοβοήθειας τη στιγμή που οι εισαγγελικές έρευνες βρίσκονταν σε προχωρημένο στάδιο και μετά από μία ιδιαίτερα επεισοδιακή αλλαγή ηγεσίας στο ΔΣ του Ταμείου.
Συγκεκριμένα στις 31 Ιανουαρίου 2018, στελέχη της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων του υπουργείου Πολιτισμού (ΠΟΕ-ΥΠΠΟ) κατέλαβαν την έδρα του Ταμείου εμποδίζοντας την παράδοση στην επόμενη διοίκηση.
Από την κατάληψη που διάρκεσε μέχρι τις 9 Μαρτίου της ίδιας χρονιάς (38 ημέρες), προέκυψε η κατηγορία που πήρε κι αυτή τον δρόμο της Δικαιοσύνης, ότι χάθηκαν έγγραφα και ψηφιακό υλικό τα οποία θα μπορούσαν να συνδράμουν στις έρευνες.
Δύο μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, καθώς ολοκληρωνόταν η προανάκριση για την υπόθεση των δανείων, στις 2/9/2019 η Λίνα Μενδώνη ανακοίνωσε τη θέση του Ταμείου σε εκκαθάριση με σκοπό τη λύση του.
Δύο μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, καθώς ολοκληρωνόταν η προανάκριση για την υπόθεση των δανείων, στις 2/9/2019 η Λίνα Μενδώνη ανακοίνωσε τη θέση του Ταμείου σε εκκαθάριση με σκοπό τη λύση του.
Το δελτίο ΤύπουΕκκαθάριση εν λειτουργία του Ταμείου Αλληλοβοηθείας | Δελτίο Τύπου της 02/09/2019 του υπουργείου ανέφερε ότι η κίνηση αυτή ανταποκρινόταν σε αίτημα της ΠΟΕ-ΥΠΠΟ, ενώ προσέθετε ότι «το Ταμείο Αλληλοβοήθειας έχει βρεθεί τα τελευταία χρόνια στο στόχαστρο, και έχει επιχειρηθεί, συστηματικά, μεθοδευμένη κατασυκοφάντηση πολλών».
Ενάντια σε αυτήν την κίνηση τάχθηκε ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων του ΥΠΠΟ που ζήτησεYπάλληλοι ΥΠΠΟ: Να μην μπει σε «εκκαθάριση» το Ταμείο Αλληλοβοηθείας | aftodioikisi.gr
να μην μπει σε εκκαθάριση ή λύση το Ταμείο «μέχρι να ολοκληρωθούν οι ποινικές εκκρεμότητες, ώστε να είναι στη διάθεση της Δικαιοσύνης όλα τα σχετικά δεδομένα».
1-4.jpg
Το Ταμείο δεν αποτελούσε κάτι πρωτόγνωρο για την υπουργό Πολιτισμού.
Άλλωστε, η ίδια διένυε την πρώτη της θητεία (1999-2004) ως γενική γραμματέας του υπουργείου όταν αυτό θεσπίστηκε το 2002.
Σε αυτό ανήκε η διαχείριση του βρεφονηπιακού σταθμού των υπαλλήλων ΥΠΠΟΑ, καθώς και τα χρήματα για τις κατασκηνώσεις των υπαλλήλων και για διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Το Ταμείο γεννήθηκε εξαρχής με μία ιδιαιτερότητα σε σχέση με τα συνήθη Ταμεία Αλληλοβοήθειας των συνδικαλιστικών φορέων: χρηματοδοτούνταν κατά 100% από δημόσιο χρήμα.
Το Ταμείο γεννήθηκε εξαρχής με μία ιδιαιτερότητα σε σχέση με τα συνήθη Ταμεία Αλληλοβοήθειας των συνδικαλιστικών φορέων: χρηματοδοτούνταν κατά 100% από δημόσιο χρήμα.
Κατά παράβαση του ισχύοντος συνδικαλιστικού νόμου 1264/1982ΦΕΚ Α'/79/1982, που απαγόρευε τη χρηματοδότηση συνδικαλιστικών οργάνων από την εργοδοσία, τα κονδύλια του Ταμείου προέρχονταν από τον ειδικό λογαριασμό του ΥΠΠΟΑ και από μέρος των εσόδων του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων του ΥΠΠΟΑ, εκεί όπου καταλήγουν όλα τα έσοδα από τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας.
Ένα ποσοστό δε από τα έσοδα του Ταμείου Αλληλοβοήθειας, 25% αρχικά και 10% μετά το 2009, πήγαινε στην απευθείας χρηματοδότηση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων του ΥΠΠΟ (ΠΟΕ-ΥΠΠΟ), της οποίας ήταν ανώτατα στελέχη οι διοικούντες του Ταμείου επί 15 συναπτά έτη που τώρα αντιμετωπίζουν κατηγορίες.
Και αυτές δεν ήταν οι μόνες ιδιαιτερότητες: παρότι συνδικαλιστικός φορέας, η διοίκησή του διοριζόταν κάθε φορά από τον εκάστοτε υπουργό· ασυνήθιστη ήταν δε και η μορφή του («ένωση προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα»).
Και αυτές δεν ήταν οι μόνες ιδιαιτερότητες: παρότι συνδικαλιστικός φορέας, η διοίκησή του διοριζόταν κάθε φορά από τον εκάστοτε υπουργό· ασυνήθιστη ήταν δε και η μορφή του («ένωση προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα»).
Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους απεφάνθη σε γνωμοδότησή του στις 8 Οκτωβρίου 2019 ότι τα χαρακτηριστικά του δεν μοιάζουν με αυτά μιας ένωσης προσώπων, όπως αυτοσυστήνεται, αλλά «απαντώνται σε διοικητικούς σχηματισμούς του Δημοσίου, οι οποίοι, όπως και το Ταμείο, έχουν συσταθεί χωρίς ίδια νομική προσωπικότητα. [...] Τέτοιο σχηματισμό συνιστούν οι Ειδικοί Λογαριασμοί».
Μετά το 2010, οι δανειστές της χώρας απαίτησαν το κλείσιμο των ειδικών λογαριασμών και πληθώρας φορέων του Δημοσίου, αλλά και τη διακοπή της χρηματοδότησης φορέων που δεν είχαν σχέση με δημόσιους σκοπούς.
Μετά το 2010, οι δανειστές της χώρας απαίτησαν το κλείσιμο των ειδικών λογαριασμών και πληθώρας φορέων του Δημοσίου, αλλά και τη διακοπή της χρηματοδότησης φορέων που δεν είχαν σχέση με δημόσιους σκοπούς.
Το Ταμείο Αλληλοβοήθειας απειλούνταν από αυτές τις αλλαγές, καθώς ήταν ένας ιδιωτικός φορέας (η «ένωση προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα» όπως προαναφέρθηκε) που χρηματοδοτούνταν 100% από το Δημόσιο.
Παρότι τότε η απαίτηση των δανειστών ήταν η περικοπή των φορέων και θέσεων του Δημοσίου, το Ταμείο επιβίωσε αυτής της διαδικασίας.
Παρότι τότε η απαίτηση των δανειστών ήταν η περικοπή των φορέων και θέσεων του Δημοσίου, το Ταμείο επιβίωσε αυτής της διαδικασίας.
Το 2014, οι απλοί εργαζόμενοι που κάλυπταν τις καθημερινές ανάγκες του Ταμείου υπήχθησαν στην Ενιαία Αρχή Πληρωμών (δηλαδή στο μισθολόγιο του Δημοσίου). Ως εκ τούτου, από τη στιγμή που οι εργαζόμενοι του Ταμείου εμφανίζονταν ως δημόσιοι υπάλληλοι (παρότι δεν είχαν περάσει κάποια διαδικασία πρόσληψης στο Δημόσιο), και το ίδιο το Ταμείο μπορούσε αντί για «ένωση προσώπων» να εμφανίζεται ως φορέας δημόσιου σκοπού – σαν υπηρεσία του δημοσίου.
Οι διορισμοί των κατηγορουμένων σε θέσεις-κλειδιά
Την παραπάνω περίοδο, η Λίνα Μενδώνη διένυε τη δεύτερη θητεία της (2009-2015) ως γενική γραμματέας του υπουργείου.
Όταν επέστρεψε ως υπουργός τον Ιούλιο του 2019, το Ταμείο είχε πλέον αναχθεί σε μείζον ζήτημα του χαρτοφυλακίου της, με έντονες τριβές μεταξύ των συνδικαλιστών της ΠΟΕ-ΥΠΠΟ και της απερχόμενης πολιτικής ηγεσίας.
Έτσι, η μαρτυρία«Θα συμβάλουμε στην αναγέννηση του κέντρου της Αθήνας μέσω του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου» | Εφημερίδα των Συντακτών ότι τη μέρα της παραλαβής του υπουργείου από την κ. Μενδώνη ένας εκ των κατηγορουμένων αναφώνησε θριαμβευτικά μπροστά στο πλήθος «επιστρέφουμε», αποκτά άλλη βαρύτητα – ιδίως αν συνυπολογίσουμε ότι αργότερα ο ίδιος άνθρωπος τοποθετήθηκε από την υπουργό σε Ομάδες Εργασίας του υπουργείου με κομβικές αρμοδιότητες για τη διεκπεραίωση του έργου της υπηρεσίας.
2-2.jpg
Αξιοσημείωτες είναι δε και οι αποφάσεις της κ. Μενδώνη να διορίσειΗ Μενδώνη διορίζει υπόδικο ως προϊστάμενο στη Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου | Κοσμοδρόμιο έναν ακόμα από τους κατηγορουμένους ως προϊστάμενο της Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου με σκοπό την Καταπολέμηση της Διαφθοράς του ΥΠΠΟ ή να τοποθετήσει ως υπεύθυνο εκκαθαριστή του Ταμείου και σύνδεσμο με την εισαγγελία έναν υπάλληλο που προέρχεται από το ίδιο συνδικαλιστικό ψηφοδέλτιο της ΠΟΕ-ΥΠΠΟ με τους βασικούς κατηγορούμενους.
Ο τελευταίος μάλιστα, επιφορτισμένος μεταξύ άλλων με την αρμοδιότητα να παρέχει στην εισαγγελία τα χαμένα πρακτικά της κατάληψης του Ταμείου –η απώλεια των οποίων είναι η τρίτη υπόθεση που είχε πάρει τον δρόμο της Δικαιοσύνης– απέκτησε με εντολή Μενδώνη και την αρμοδιότητα της ανασύστασης των χαμένων πρακτικών.
Ο τελευταίος μάλιστα, επιφορτισμένος μεταξύ άλλων με την αρμοδιότητα να παρέχει στην εισαγγελία τα χαμένα πρακτικά της κατάληψης του Ταμείου –η απώλεια των οποίων είναι η τρίτη υπόθεση που είχε πάρει τον δρόμο της Δικαιοσύνης– απέκτησε με εντολή Μενδώνη και την αρμοδιότητα της ανασύστασης των χαμένων πρακτικών.
Η Κοινή Υπουργική ΑπόφασηΦΕΚ Β'/207/2020 με την οποία η κ. Μενδώνη εκχώρησε αυτή την αρμοδιότητα στον εκκαθαριστή αναγράφει ότι «σε περίπτωση τυχόν διαπίστωσης ολικής ή μερικής απώλειας φακέλων, εγγράφων, αποφάσεων Διοικητικού Συμβουλίου, Βιβλίων ή άλλων στοιχείων του Ταμείου, με υπαιτιότητα των υπηρεσιών του, ο εκκαθαριστής προβαίνει σε διοικητική ανασύσταση των φακέλων με κάθε πρόσφορο μέσο, εφόσον αυτό κρίνεται επιβεβλημένο για τους σκοπούς της εκκαθάρισης».
Η ακριβής διαδικασία για την ανασύσταση και το τι σημαίνει «με κάθε πρόσφορο μέσο» δεν προσδιορίζεται περαιτέρω.
Γεγονός είναι ότι μέρος των αρχείων που θα χρειάζονταν για να γίνει αυτό σωστά, θεωρούνται κι αυτά χαμένα μετά τη 40ήμερη σχεδόν κατάληψη του Ταμείου.
Πάντως, σε κατάθεσή του στον ανακριτή, όταν ρωτήθηκε πρώην μέλος του ΔΣ αν είναι αυτή η υπογραφή του που εμφανίζεται στα πρακτικά που προσκόμισε στην εισαγγελία ο εκκαθαριστής ως «ανευρεθέντα», απάντησε ότι συνήθιζε να υπογράφει με πλήρη υπογραφή και όχι τη μονογραφή που έφερε το κείμενο, αλλά και ότι η μονογραφή αυτή ομοιάζει μεν με τη δική του, αλλά έχει διαφορές.
Κατά της εν λόγω Κοινής Υπουργικής Απόφασης προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας τον Ιούνιο του 2020 ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων του ΥΠΠΟ και ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του Βρεφονηπιακού Σταθμού του Ταμείου Αλληλοβοήθειας.
Κατά της εν λόγω Κοινής Υπουργικής Απόφασης προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας τον Ιούνιο του 2020 ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων του ΥΠΠΟ και ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του Βρεφονηπιακού Σταθμού του Ταμείου Αλληλοβοήθειας.
Στο κομμάτι της προσφυγής που αφορά την ανασύσταση των πρακτικών σημειώνουν ότι και πάλι, η αρμοδιότητα αυτή αντιβαίνει στο πνεύμα της σχετικής νομοθεσίας, ενώ όπως λένε «εκκρεμουσών των ποινικών διώξεων, η δυνατότητα ανασύστασης φακέλων που δίδεται με την προσβαλλόμενη, είναι ανεπίτρεπτη ως παράνομη διότι εκδίδεται κατά κατάχρηση εξουσίας, καθώς υποκρύπτει καθαυτό την εκ των υστέρων επεξεργασία ελεγχόμενων στοιχείων ή και την κατασκευή τους προς κάλυψη παρανόμων πράξεων».
Η εκδίκαση της υπόθεσης εκκρεμεί μέχρι σήμερα.
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι παρά το πόρισμα του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που έθιγε το ζήτημα της παράνομης χρηματοδότησης της ΠΟΕ ΥΠΠΟ μέσω του Ταμείου, τον Νοέμβριο του 2019 η Λ. Μενδώνη διόρισε νέο ΔΣ του ταμείου το οποίο συνεδρίασε μόνο μία φορά στις 5 Δεκεμβρίου του 2019 και έλαβε την εξής μία απόφαση: την έγκριση δαπάνης 67.000 ευρώ από τον προϋπολογισμό του Ταμείου, ενώ αυτό ήταν σε διαδικασία εκκαθάρισης, για τα έξοδα του συνδικαλιστικού συνεδρίου της ΠΟΕ ΥΠΠΟ.
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι παρά το πόρισμα του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που έθιγε το ζήτημα της παράνομης χρηματοδότησης της ΠΟΕ ΥΠΠΟ μέσω του Ταμείου, τον Νοέμβριο του 2019 η Λ. Μενδώνη διόρισε νέο ΔΣ του ταμείου το οποίο συνεδρίασε μόνο μία φορά στις 5 Δεκεμβρίου του 2019 και έλαβε την εξής μία απόφαση: την έγκριση δαπάνης 67.000 ευρώ από τον προϋπολογισμό του Ταμείου, ενώ αυτό ήταν σε διαδικασία εκκαθάρισης, για τα έξοδα του συνδικαλιστικού συνεδρίου της ΠΟΕ ΥΠΠΟ.
Μάλιστα η δαπάνη έγινε την άνοιξη 2020 και το εν λόγω συνέδριο είχε ήδη πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο του 2019.
Τα δε πρόσωπα που διόρισε η υπουργός στο ΔΣ και πήραν αυτήν την απόφαση, προέρχονταν κατά πλειοψηφία από το συνδικαλιστικό ψηφοδέλτιο της ΠΑΣΚΕ (μετέπειτα ΔΗΣΥΠ), όπως και οι βασικοί κατηγορούμενοι για την υπόθεση.
Η ακύρωση της παλιάς ΕΔΕ και η παραγγελία νέας
Παράλληλα, η κ. Μενδώνη επέλεξε να πλήξει την ΕΔΕ (ένορκη διοικητική εξέταση) που είχε διατάξει η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου κατά τα πρώτα στάδια των αποκαλύψεων σχετικά με το Ταμείο.
Ήδη από τις 8 Αυγούστου του 2019, μόλις έναν μήνα μετά την ανάληψη των καθηκόντων της και με την προανάκριση εν εξελίξει, η υπουργός απευθύνθηκε στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους με το ερώτημα αν ο υφυπουργός Πολιτισμού της απερχόμενης κυβέρνησης Κώστας Στρατής είχε δικαίωμα ως υφυπουργός να διατάξει την ΕΔΕ του 2018 για τη μη νόμιμη διαχείριση της περιουσίας του Ταμείου από τους διοικούντες και την απώλεια των φακέλων κατά την κατάληψη, καθώς τυπικά αυτή όφειλε να διαταχθεί από την ίδια την υπουργό.
Στην απάντησή του, το ΝΣΚ επιβεβαίωσε ότι η ΕΔΕ είναι τυπικά στην αρμοδιότητα του υπουργού, επιτρέποντας στην κ. Μενδώνη να την ακυρώσει και να την παραγγείλει εκ νέου.
Ουσιαστικά, το ερώτημα της υπουργού υπονόμευε την υπάρχουσα ΕΔΕ όχι βάσει των συμπερασμάτων της, αλλά για διαδικαστικούς λόγους. Θυμίζουμε ότι η ΕΔΕ του κ. Στρατή έχει χρησιμοποιηθεί σε υπόθεση του Ταμείου που έχει πάρει τον δρόμο της δικαιοσύνης.
Η κ. Μενδώνη διέταξε επίσης δύο ΕΔΕ σε βάρος της διοίκησης του Ταμείου από το 2017 ως το 2019, δηλαδή των υπαλλήλων που είχαν συνδράμει στην εισαγγελική έρευνα για την υπόθεση του Ταμείου.
Ουσιαστικά, το ερώτημα της υπουργού υπονόμευε την υπάρχουσα ΕΔΕ όχι βάσει των συμπερασμάτων της, αλλά για διαδικαστικούς λόγους. Θυμίζουμε ότι η ΕΔΕ του κ. Στρατή έχει χρησιμοποιηθεί σε υπόθεση του Ταμείου που έχει πάρει τον δρόμο της δικαιοσύνης.
Η κ. Μενδώνη διέταξε επίσης δύο ΕΔΕ σε βάρος της διοίκησης του Ταμείου από το 2017 ως το 2019, δηλαδή των υπαλλήλων που είχαν συνδράμει στην εισαγγελική έρευνα για την υπόθεση του Ταμείου.
Μάλιστα, μετά την παραλαβή των πορισμάτων αυτών των ΕΔΕ, η υπουργός άσκησε αμέσως πειθαρχική δίωξη στους υπαλλήλους αυτούς, παρότι αμφότερες οι υποθέσεις αφορούσαν παραπτώματα τελείως δυσανάλογα του μεγέθους του κατηγορητηρίου που αφορά τους προκατόχους τους στη διοίκηση του Ταμείου από το 2002 ως το 2017, για τους οποίους η υπουργός έκρινε ότι χρήζει η αναβολή των πειθαρχικών ελέγχων.
5277344.jpg
Η επιλεκτική άσκηση των πειθαρχικών αρμοδιοτήτων της υπουργού διαφαίνεται και σε μια άλλη ενέργειά της, με κάπως αντιφατικό χαρακτήρα.
Τον Ιανουάριο του 2020, αποφασίζει να επιστρέψει ανυπόγραφο στην υπηρεσία που το συνέταξε, το παραπεμπτικό με το οποίο θα περνούσε ο πρώην διευθυντής του Ταμείου Αλληλοβοήθειας από το πειθαρχικά όργανα του υπουργείου.
Το σχέδιο της παραπομπής του διευθυντή βασιζόταν στο πόρισμα της προϋπάρχουσας ΕΔΕ του Κ. Στρατή, που κατέληγε στις ευθύνες του διευθυντή για τα απωλεσθέντα έγγραφα.
Στην επιστολή με την οποία απευθύνεται στην υπηρεσία, η κ. Μενδώνη ανακοινώνει την παραγγελία της νέας ΕΔΕ, όμως δεν τη δικαιολογεί μόνο βάσει της τυπικότητας – ότι δηλαδή την υπάρχουσα παρήγγειλε υφυπουργός αντί του υπουργού.
Στην επιστολή με την οποία απευθύνεται στην υπηρεσία, η κ. Μενδώνη ανακοινώνει την παραγγελία της νέας ΕΔΕ, όμως δεν τη δικαιολογεί μόνο βάσει της τυπικότητας – ότι δηλαδή την υπάρχουσα παρήγγειλε υφυπουργός αντί του υπουργού.
Ένα από τα προβλήματα που επισημαίνει ακόμα είναι ότι, ενώ το κατηγορητήριο αφορούσε οκτώ κατηγορουμένους, η παλιά ΕΔΕ εντόπιζε μόνο τις ευθύνες του διευθυντή του Ταμείου. Έτσι, εν αναμονή των στοιχείων για τους υπόλοιπους επτά, ο διευθυντής του Ταμείου δεν παραπέμπεται τελικά στο πειθαρχικό συμβούλιο· πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο που αργότερα θα ομολογήσει την εμπλοκή του στην υπόθεση των πλαστών δανείων.
Για την ιστορία, να προσθέσουμε ότι η νέα ΕΔΕ που ζήτησε η κ. Μενδώνη σε αντικατάσταση της παλιάς κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα αρχεία δεν χάθηκαν κατά την 38ήμερη κατάληψη της έδρας του Ταμείου, αλλά σε μεταγενέστερο χρόνο.
Για την ιστορία, να προσθέσουμε ότι η νέα ΕΔΕ που ζήτησε η κ. Μενδώνη σε αντικατάσταση της παλιάς κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα αρχεία δεν χάθηκαν κατά την 38ήμερη κατάληψη της έδρας του Ταμείου, αλλά σε μεταγενέστερο χρόνο.
Η αναβολή, μάλιστα, που πήρε την άνοιξη του 2020 η εκδίκαση των πλημμεληματικών κατηγοριών για την απώλεια των φακέλων του Ταμείου, βασίστηκε στο γεγονός ότι πλέον εκκρεμούσε ΕΔΕ… ξανά.
«Ό,τι χρειαστεί υπουργέ, εδώ είναι το Ταμείο για σας»
Η μακροβιότητα του Ταμείου, αλλά και η ευνοϊκή στάση πολλών διαδοχικών πολιτικών ηγεσιών απέναντί του, εξηγείται μεταξύ άλλων από τα λόγια των ίδιων των συνδικαλιστών της ΠΟΕ ΥΠΠΟ.
Όπως μας λέει ο πρώην υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης, όταν ανέλαβε χρέη υπουργού το 2015, ήταν γνωστό στο υπουργείο ότι είχε μια «ευαισθησία» (όπως λέει ο ίδιος) με τον αρχαιολογικό χώρο της Δήλου, λόγω της καταγωγής του από την παρακείμενη Μύκονο. «Εκπρόσωποι των σωματείων της Ομοσπονδίας μου είπαν: "Ό,τι χρειαστεί υπουργέ, εδώ είναι το Ταμείο για εσάς. Μην το πειράξετε"», μας είπε.
Λίγο αργότερα, ο ίδιος παρήγγειλε την έρευνα του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που εκκίνησε τη μακρά διερεύνηση της υπόθεσης.
Τον Οκτώβριο του 2019, απευθυνόμενος προς τη σημερινή υπουργό Πολιτισμού αναφορικά με την απόφασή της να τοποθετήσει τον πρώην Πρόεδρο του Ταμείου σε Ομάδα Εργασίας για των έλεγχο των κτιριακών εγκαταστάσεων του υπουργείου, ο βουλευτής του ΜέΡΑ25 Κλέων Γρηγοριάδης ρώτησεΜενδώνη για Τσακοπιάκο: Τον ήθελαν οι συνδικαλιστές, δεν θα τον πω εγώ ένοχο | Έθνος: «με ποιο σκεπτικό αποφασίσατε να τον τοποθετήσετε στη συγκεκριμένη θέση και, μάλιστα, πριν βγει η απόφαση για την αθωότητα ή την ενοχή του;».
Δεν είναι σαφές αν η απάντηση της κ. Μενδώνη ήταν αφοπλιστική ή παροπλιστική.
Τον Οκτώβριο του 2019, απευθυνόμενος προς τη σημερινή υπουργό Πολιτισμού αναφορικά με την απόφασή της να τοποθετήσει τον πρώην Πρόεδρο του Ταμείου σε Ομάδα Εργασίας για των έλεγχο των κτιριακών εγκαταστάσεων του υπουργείου, ο βουλευτής του ΜέΡΑ25 Κλέων Γρηγοριάδης ρώτησεΜενδώνη για Τσακοπιάκο: Τον ήθελαν οι συνδικαλιστές, δεν θα τον πω εγώ ένοχο | Έθνος: «με ποιο σκεπτικό αποφασίσατε να τον τοποθετήσετε στη συγκεκριμένη θέση και, μάλιστα, πριν βγει η απόφαση για την αθωότητα ή την ενοχή του;».
Δεν είναι σαφές αν η απάντηση της κ. Μενδώνη ήταν αφοπλιστική ή παροπλιστική.
«Αυτό το οποίο έκανα είναι να συμπεριλάβω στην απόφαση τον εκπρόσωπο του συνδικαλιστικού κινήματος» δήλωσε. «Ούτε βάσει δημοσιευμάτων διοικούμε ούτε το κριτήριο και το τεκμήριο της αθωότητας παραγνωρίζουμε».
Βάσει των πεπραγμένων της στην υπόθεση, όπως προκύπτουν από τον φάκελο που ήρθε στην κατοχή μας, η υπουργός φαίνεται πράγματι να έχει επιδείξει έναν μάλλον υπερβάλλοντα ζήλο στην προάσπιση του τεκμηρίου αθωότητας των κατηγορουμένων.
Παρά το βάρος των καταγγελιών, η υπόθεση του Ταμείου Αλληλοβοήθειας του υπουργείου Πολιτισμού έχει λάβει δυσανάλογα μικρή δημοσιότητα.
Παρά το βάρος των καταγγελιών, η υπόθεση του Ταμείου Αλληλοβοήθειας του υπουργείου Πολιτισμού έχει λάβει δυσανάλογα μικρή δημοσιότητα.
Ως πολύπλοκο νομικό και διοικητικό ζήτημα, οι εξελίξεις γύρω από αυτό τείνουν να χάνονται στη διαπραγμάτευση των ερμηνειών των διοικητικών κειμένων.
Ωστόσο, το υλικό που βρέθηκε στη διάθεση του inside story και η έρευνα γύρω από αυτό, δείχνουν με σαφήνεια ότι επί των ημερών της θητείας της, η κ. Μενδώνη έχει αποτύχει να πράξει τα δέοντα για την πειθαρχική δίωξη των υπαλλήλων.
Το ακριβές τίμημα της στάσης της στη διαλεύκανση της υπόθεσης μένει να αποδειχθεί με την πρόοδο των εισαγγελικών ερευνών.
Αξίζει κλείνοντας να τονίσουμε ξανά, ότι τον Αύγουστο του 2020, η εισαγγελία απήγγειλε νέες κακουργηματικές διώξεις σε πρώην στελέχη του Ταμείου για απιστία κατ' εξακολούθηση και κατά συναυτουργία σε βάρος του Δημοσίου.
Αξίζει κλείνοντας να τονίσουμε ξανά, ότι τον Αύγουστο του 2020, η εισαγγελία απήγγειλε νέες κακουργηματικές διώξεις σε πρώην στελέχη του Ταμείου για απιστία κατ' εξακολούθηση και κατά συναυτουργία σε βάρος του Δημοσίου.
Η δίωξη αφορά παράτυπες δαπάνες που ενδέχεται να ανέρχονται στα 45,5 εκ. ευρώ. Το υπουργείο δεν απάντησε εγκαίρως στο ερώτημά μας αν έχει ασκηθεί πειθαρχική δίωξη για αυτήν την υπόθεση. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ωστόσο, η κ. Μενδώνη ούτε και σε αυτήν την περίσταση έχει εκκινήσει τις προβλεπόμενες πειθαρχικές διαδικασίες. Οι κατηγορούμενοι υπάλληλοι εξακολουθούν να εργάζονται στο πόστο τους στο υπουργείο Πολιτισμού.
ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ, ΟΙ ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΔΙΩΞΕΙΣ ΚΑΙ Η ... "ΥΠΟΥΡΓΟΣ"
![ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ, ΟΙ ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΔΙΩΞΕΙΣ ΚΑΙ Η ... "ΥΠΟΥΡΓΟΣ"]()
Reviewed by Κ.Κ
on
Απριλίου 20, 2021
Rating: 5
Δεν υπάρχουν σχόλια